مدتهاست سخن از واگذاری دو باشگاه بزرگ و پرطرفدار فوتبال ایران یعنی پرسپولیس و استقلال به گوش می رسد. شیوه‌های متعددی برای واگذاری این دو باشگاه از سوی کارشناسان و اهل فن مطرح شده است اما با این حال هنوز موضوع در حد طرح است و در تمام این سال ها طرح مذکور به برنامه‌ای مدون در این حوزه تبدیل نشده است.
محسن شفیعی*
مدتهاست سخن از واگذاری دو باشگاه بزرگ و پرطرفدار فوتبال ایران یعنی پرسپولیس و استقلال به گوش می رسد. شیوه‌های متعددی برای واگذاری این دو باشگاه از سوی کارشناسان و اهل فن مطرح شده است اما با این حال هنوز موضوع در حد طرح است و در تمام این سال ها طرح مذکور به برنامه‌ای مدون در این حوزه تبدیل نشده است.
دلیل این مدعا را میتوان در رجوع به سخنان مقامات سازمان خصوصی سازی بورس اوراق بهادار، وزیر ورزش و البته مسئولان دو باشگاه مذکور یافت اما در این میان شیوه ای طرح شده است که به نظر می رسد با توجه به شرایط این دو باشگاه ، از تمامی شیوه های پیشین ، امکان اجرایی بیشتری را داراست . شیوه واگذاری از طریق تعاونی ها
برای توضیح ابتدا لازم است به مقدمه‌ای متفاوت از آنچه ذکر شد، بپردازیم . شیوه واگذاری این دو باشگاه را نه در ایران که باید در قاره‌ای دیگر ، در سرزمین ماتادورها یا همان اسپانیا یافت .
سال ۱۹۰۸ جمعی از علاقمندان فوتبال باشگاهی را تحت عنوان مادرید تاسیس کردند. آن سالها فوتبال معنا و مفهوم امروز را نداشت چرا که تعداد طرفداران ان نیز در حد و اندازه امروز نبود . موسسان اولیه چند دانشجوی علاقمند به فوتبال بودند و تصمیم داشتند با راه‌اندازی باشگاهی امکان بازی فوتبال را برای خود و دیگر دوستداران این بازی فراهم کنند. بازی اما در حد و اندازه بازی باقی نماند. موسسان تصمیم گرفتند برای افزایش ضریب نفوذپذیری خود و جذاب‌تر کردن داستان، با شهردار مادرید صحبت کنند تا وی مقدمات برگزاری مسابقاتی تحت عنوان مسابقات پادشاهی را در این شهر برایشان فراهم کنند . موافقت های اولیه حاصل شد و مسابقات پادشاهی پا گرفت تا مادرید نیز با لقبی تازه، در تاریخ ماندگار شود.
برنامه اتاق تعاون برای خرید پرسپولیس و استقلال/ هواداران مالک باشگاه می‌شوند؟
این چنین بود که اولین مسابقات فوتبال در اسپانیا به همت تیم مادرید که حالا عنوان “رئال” را از پادشاهی گرفته بود، برگزار شود و هنوز نیز به صورت سنتی این مسابقات تحت عنوان ” کوپا دل ری” برگزار می‌شود .
شاید به دلیل وجود واژه ” رئال” برخی تصور کنند این تیم ، تیمی سلطنتی است اما همان طور که گفته شد داستان افزوده شدن این لقب به نام باشگاه از این قرار بود.
کم کم باشگاه رئال مادرید بزرگ و بزرگ تر شد همان طور که تعداد علاقمندان فوتبال در اسپانیا و دیگر نقاط جهان بیشتر و بسشتر گردید.
باشگاه رئال مادرید را میتوان باشگاهی خاص دانست، باشگاهی معلق به هواداران و البته غیر انتفاعی. این باشگاه ۱۰۰ هزار عضو سهامدار دارد و که هر کدام یک رای برای انتخاب هیات مدیره باشگاه دارند . در اغلب باشگاه های بزرگ فوتبال هزینه عمده را یک سرایه گذار تامین می کنداما اینجا وضعیت تفاوت دارد .
اینجا مالکیان واقعی باشگاه رامی توان صد هزار هوادار دانست. سال ۱۹۴۷ بود که این باشگاه بر آن شد به فعالیت‌هایش وسعت دهد . مدیرعامل وقتی باشگاه “سانتیاگو برنابئو” ، این تصمیم را عملی کرد و حالا نیز به پاس خدمات این شخص ، استادیوم رئال مادرید به نام وی نامگذاری شده است .
حق پخش تلویزیونی، فروش لباس باشگاه و مغازه‌های لوازم ورزشی در حقیقت منابع درآمدی این باشگاه محسوب می شوند. منابع درآمدی به اندازه‌ای است که این باشگاه توانسته است همواره با خرید گران‌قیمت‌ترین بازیکنان از پس اداره خود برآمده و موفقیت‌های بسیاری را در عرصه مسابقان به نام خود ثبت کند .
این تنها موردی نیست که شیوه اداره یک باشگاه شیوه‌ای تعاونی انتخاب شده است. از اسپانیا که به آلمان بروید، می‌توانید با مطالعه وضعیت باشگاه هامبورگ به اهمیت این شیوه اداره پی ببرید. باشگاه هامبورگ در حال ورشکستگی بود اما با تاسیس تعاونی هامبورگ و پذیره‌نویسی از سوی هواداران این باشگاه بار دیگر زنده شد.
به هر حال انچه مسلم لست اینکه تعاونی نیازمند دارایی و خروجی ارزشمند است تا اعضا برای آن حاضر به هزینه باشند . چه جایگاهی بهتر از باشگاه استقلال و پرسپولیس برای نشان دادن این میزان تاثیرگذاری ؟
با توجه به پتانسیل بالای طرفداران این دو باشگاه؛ ۳۰میلیون نفر برای پرسپولیس و حداقل بیست یملیون نفر برای استقلال می توان از طریق تعاونی دست به واگذاری این دو باشگاه زد . شاید برخی بپرسند انچه نصیب سهامداران هوادار می‌شود، چیست؟ مروری بر تجربه باشگاه رئال مادرید و دیگر باشگاه‌هایی که با این شیوه اداره می شوند نشان می دهد بخش عمده‌ای از بلیت‌های بازی‌ها با حق تقدم تعریف شده توسط سهامداران خریداری می‌شود و در عین حال با توجه به منابع تضمین شده درآمدی امکان برنامه‌ریزی بیش از پیش فراهم است. باید توجه داشت هواداران حتی برای همراهی باشگاه در مسابقات خارجی حقی خاص دارند.هر ساله مراسم‌هایی با حضور هواداران و اعضای و مسئولان تیم برگزار می‌شود. به نظر می‌رسد این شیوه لازم است با توجه به تجربه آزموده شده خصوصی‌سازی در ایران بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد .
*فعال حوزه تعاون
