اعظم پویان- تعاون آنلاین یکی از دغدغه های مهم کارآفرینان و صاحبان بنگاه های تولیدی تامین منابع مالی است اما همین مساله رکن اصلی موفقیت در کسب و کارهای تعاونی محور شده است. آنچه سازمان ها و شرکت های تعاونی را از سایر موسسات تجاری متمایز می کند این است که در این سازمان ها […]
اعظم پویان- تعاون آنلاین
یکی از دغدغه های مهم کارآفرینان و صاحبان بنگاه های تولیدی تامین منابع مالی است اما همین مساله رکن اصلی موفقیت در کسب و کارهای تعاونی محور شده است.
آنچه سازمان ها و شرکت های تعاونی را از سایر موسسات تجاری متمایز می کند این است که در این سازمان ها نیروهای فردی انسانی با پیوستن به یکدیگر، موفق به ایجاد یک قدرت بزرگ می شوند که در عین داشتن سرمایه اندک با برخورداری از قدرت های جمعی می توانند به بهبود شرایط کاری کمک کنند. در واقع مبنای فعالیت ها و مشارکت های تعاونی اتکا به مردم و نیازها و توانمندی های همین مردم است از این رو افراد با علاقه مندی بسیار زیادی مشارکت و همکاری خواهند داشت.
از دیرباز شیوه های تأمین مالی تعاونی ها در ایران در قالب مدلهای سنتی آن هم با به کارگیری ابزارهای محدودی در حوزه سرمایه سهمی، استقراضی و کمکهای دولت صورت گرفته است. این روزها که کارشناسان بر لزوم تحول اقتصادی در ایران با اجرایی شدن سیاست های کلی اصل ۴۴ تاکید بسیاری دارند خروج دولت از امور اجرایی و حضور به عنوان یک ناظر مقتدر، فقط با جذب و جلب مشارکت های مردمی در امور مدیریتی و اجرایی ممکن است.
نمونه موسسه ها وشرکت های موفق بسیاری وجود دارد که توانسته اند با جلب مشارکت مردمی در قالب تعاونی ها تاسیس شده و ادامه فعالیت دهند اما موفقیت مشارکت های تعاونی محور به همین جا ختم نمی شود. از آنجایی که فلسفه حضور تعاونی ها در قانون به عنوان مشاوره دهنده به بخش های دولتی تعریف شده است حضور این نوع موسسه ها و مدیریت های مبتنی بر قواعد تعاونی ها می تواند بار بزرگی از روی دوش دولتی ها بردارد. یکی از نمونه طرح های موفق در این زمینه طرح واگذاری مدیریت مدارس به تعانی های معلم هاست. همچنین با تاکید ریاست جمهوری بر مشارکت بخش غیردولتی در آموزش وپرورش تحقق این امر می تواند تحول شگرفی در بهبود کارآیی و کیفیت آموزش و پرورش بوجود بیاورد.
محمد حسن حسنی؛ طراح واگذاری مدیریت مدارس به تعاونی‌های معلمان می گوید:«برای تامین مالی شرکت ها و سازمان ها و موسساتی که بصورت تعاونی مدیریت می شوند در برخی موارد، دولت نمی تواند کاملا آن بخش را به دست بخش خصوصی بسپارد زیرا برخی از ارگان ها حاکمیتی هستند از جمله مدارس، در واقع این نهادها لزوم نظارت دقیق دولت را می طلبد.»
درشرایطی که دولت برای اداره بزرگترین نهاد دولتی خود یعنی آموزش و پرورش با مشکلات زیادی روبرو است مدیریت های تعاونی محور در مدارس می تواند در کاهش معضلات این بخش بسیار راهگشا باشد. حسنی، عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش معتقد است برای مدیریت مدارس باید بحث مشارکتی بودن مطرح شود و بهترین راه حل مدیریت تعاونی مدارس است.
وی می گوید:«در شرایط فعلی با توجه به ساختاری که آموزش و پرورش دارد امکان مشارکت معلمان وجود ندارد در نتیجه تمرکز مدیریت دولتی بر مدارس منجر به مشکلات بسیاری شده است. این در حالی است که با ورود تعاونی ها به ساختار مدیریت شاهد رقابت پذیری صحیح مدارس هستیم و همین مساله به ارتقای کیفی مدارس کمک خواهد کرد.» وی می افزاید:«ساختار بودجه آموزش و پرورش در شرایط فعلی به گونه ای است که کاملا دولتی توزیع می شود و بر اساس اعتبار مدارس است در حالی که اگر توزیع بودجه بر اساس سرانه دانش آموز باشد به هر مدرسه براساس تعداد دانش آموزانی که می پذیرد بودجه تعلق خواهد گرفت و این امکان رقابتی بودن مدارس را بالا می برد. همچنین واگذاری مدیریت مدارس بصورت تعاونی به معلم ها منجر به ایجاد یک مدیریت فعال و پویا در مدارس می شود به طوری که خود معلم می تواند فعال تر نقش خود را ایفا کند.»
حسنی با اشاره به اینکه مشارکتی بودن به معنای گرفتن مالکیت از دولت نیست می افزاید:«بخشی از هزینه های مدارس مربوط به ساختار فیزیکی است که اگر این هزینه ها کاهش پیدا کند قاعدتا مشکلات آموزش و پرورش نیز کاهش می یابد. دولت می تواندبا حفظ مالکیت خودش نقش ناظررا ایفا کند و مدیریت مدارس را به معلمان و والدین واگذار نماید.»
طراح واگذاری مدیریت مدارس به تعاونی‌های معلمان مشارکت های تعاونی محور را بهترین روش در صرفه جویی هزینه ها می داند و معتقد است وقتی معلم ها خود پروژه مدیریت مدرسه را در دست بگیرند و البته ذینفع باشند هم به توانمند سازی معلم ها کمک شده و هم حقوق معلم ها به بهترین نحو متناسب با سهمی که معلم دارد و تلاش و کوششی که برای ارتقای کیفی مدرسه دارد پرداخت می شود.
حسنی می گوید:«از سوی دیگر این مدارس می توانند بصورت دانش بنیان اداره شوند و حتی با دانشگاهها مرتبط شوند و از این ارتباط کسب درآمد کنند. در واقع ساختار آموزش و پرورش باید به این سمت برود و این ضرورت آموزش و پرورش است که شاهد مشارکت پایدار مدارس باشد. در شرایط کنونی مدارس به جیب والدین نگاه می کنند و بر این مبنا مشارکت والدین را دارند ولی در شکل تعاونی حتی خود والدین هم می توانند در داشتن سهام از مدارس مشارکت داشته باشند و سرنوشت مدارس توسط والدین رقم می خورد و از سوی دیگر آموزش و پرورش هم نظارت دقیق تری می تواند بر مدیریت و کیفیت مدارس داشته باشد.»
وی که مشارکت تعاونی محور در مدیریت مدارس را یکی از راهکارهای اساسی در نظارت بهتر و دقیق تر می داند می گوید:«در این حالت چون مدارس رقابتی اداره می شوند علاوه بر نظارت آموزش و پرورش نظارت های دیگری نیز پیش خواهد آمد از جمله نظارت معلم صاحب سهم در مدارس و والدین صاحب سهم، پس از چند سو و همه جانبه این نظارت بر مدارس وجود دارد و کیفیت مدارس هم افزایش می یابد.»
یکی از مهمترین دستاوردهای موسسه ها و سازمان هایی که با رویکرد تعاونی تاسیس و مدیریت می شوند ایجاد اشتغال پایدار با سرمایه اندک است. در این حالت نیروهای انسانی خود نیز به نوعی مدیریت می شوند. حسنی با اشاره به کیفی سازی حقو معلم ها در کنار کیفی سازی مدارس می افزاید:«وقتی به تعداد دانش آموزان یک مدرسه سرانه تعلق بگیرد پس مدرسه هم به تعداد دانش آموزان پذیرش شده معلم می آورد و البته این معلم ها خود نیز می توانند در مدیریت مدرسه ذینفع باشند پس بصورت خود به خود هم رتبه بندی معلم ها بصورت صحیح انجام می شود و هم ساماندهی نیروی انسانی در این بخش اتفاق می افتد. در واقع بخشی از صاحبان سهم که والدین هستند معلمین فرزندان شان را انتخاب می کنند و از سوی دیگر معلم ها چون این مساله با سرنوشت کاری و ارتقای مالی شان در ارتباط است تمام سعی خود را برای بهترین عملکردشان دارند.»
در حالی که این روزها طرح اقتصاد مقاومتی به مرحله اقدام و عمل رسیده است معرفی بهتر روش های مدیریتی مبتنی بر تعاونی ها می تواند در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی تاثیر شگرفی داشته باشد. همچنین هماهنگی مشخصه های اقتصاد مقاومتی با بخش تعاونی ها باعث توزیع عادلانه ثروت در جامعه می شود.
از آنجاییکه اهداف اقتصاد مقاومتی فعال سازی منابع مالی و توسعه کارآفرینی است تاسیس موسسه ها و سازمان های تعاونی علاوه بر اینکه منجر به خروج دولت از امر تصدی گری می شود می تواند در اصلاح الگوی مصرف و تامین منابع مالی بواسطه حضور مردم و ایجاد اشتغال بیشتر تاثیرگذار باشد.
در ضرورت ترویج فرهنگ تعاونی در مدیریت های اقتصادی همین بس که کاهش اتکا به درآمدهای نفتی با مردمی کردن اقتصاد رخ می دهد و این امر با ذینفع کردن تک تک افراد جامعه از حمایت های معنوی و مالی شان در بخش های مختلف اقتصادی ممکن خواهد شد. اجرای سیاست تعاونی ها در این عرصه، با رعایت ضرورت های حاکمیتی بر امور عمومی اقتصاد کشور، امکان دسترسی ارزان قیمت به منابع را نیز فراهم می کند.
